بیرجَند مرکز استان خراسان جنوبی و مرکز شهرستان بیرجند و ششمین شهر مهم شرق ایران است. بر پایه آمار سرشماری ۱۳۹۵ جمعیت شهر بیرجند ۲۰۳٬۶۳۶ نفر بوده است. این شهر بعنوان پاکیزه ترین شهر ایران انتخاب شده است. تاریخ آن حداقل به اواسط سلسله ساسانیان بازمی گردد.

آب و هوای بیرجند
این شهر دارای آب و هوای نیمه بیابانی بوده و تابستان‌های گرم و خشک و زمستان‌های سرد دارد. با توجه به آب و هوای این منطقه، میزان بارش در بیرجند کم است. آذر تا اردیبهشت، بیشترین میزان بارش در این شهر را داشته و اغلب بارش برف در فصل زمستان می‌شود.

جاهای دیدنی بیرجند؛ سفری به دل تاریخ و طبیعت
بیرجند پر از مکان‌های تاریخی و طبیعی است که هر گردشگری را شگفت‌زده می‌کند. از مهم‌ترین جاهای دیدنی بیرجند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
باغ اکبریه: ثبت‌شده در فهرست میراث جهانی یونسکو، با معماری باشکوه قاجاری و فضای سبز دل‌نشین.
ارگ کلاه‌فرنگی: بنای شش‌ضلعی سفید رنگ که نماد بیرجند محسوب می‌شود.
بند دره: سد تاریخی در دل کوه‌های بیرجند که منظره‌ای چشم‌نواز دارد.
حوض انبار چهاردرخت: نمونه‌ای از معماری سنتی سیستم‌های آبرسانی قدیم بیرجند.
عمارت رحیم‌آباد: قصری باشکوه با تالارهای آیینه‌کاری و نقاشی‌های بی‌نظیر.
این جاذبه‌ها تنها بخشی از گنجینه گردشگری بیرجند هستند و بازدید از آن‌ها سفری به دل تاریخ و فرهنگ شرق ایران خواهد بود.

جذابیت‌های فرهنگی و سنتی خراسان جنوبی
بیرجند، مرکز استان خراسان جنوبی، شهری با تاریخ و فرهنگ غنی است که آداب و رسوم خاص خود را در کنار طبیعت زیبا و آثار تاریخی به نمایش گذاشته است. مردم این شهر با شیوه زندگی سنتی خود، همچنان به بسیاری از آیین‌ها و مراسم‌های فرهنگی وفادارند. در این مقاله به بررسی فرهنگ و آداب و رسوم بیرجند خواهیم پرداخت که برای علاقه‌مندان به سفر و فرهنگ ایرانی جذاب خواهد بود.

 آداب و رسوم مردم بیرجند
مهمان‌نوازی: یکی از ویژگی‌های بارز مردم بیرجند، مهمان‌نوازی است. این ویژگی در فرهنگ ایرانی به‌ویژه در بیرجند، نمادی از احترام به مهمان و داشتن ارتباطات صمیمی با دیگران است. در دیدار با مهمان‌ها، خانواده‌ها به شیوه‌های سنتی از آنان پذیرایی می‌کنند و از خوراکی‌های محلی مانند خورش فسنجان و آش شولی به عنوان پیش‌غذا استفاده می‌کنند.

جشن‌ها و مراسم‌های مذهبی: مردم بیرجند همچنان به برگزاری مراسم‌های مذهبی چون محرم، عید نوروز، و شب یلدا با شور و شوق خاص خود پایبندند. این مراسم‌ها با آداب خاص مانند نذری دادن، برپایی مراسم روضه‌خوانی و اجرای موسیقی سنتی برگزار می‌شوند.

سوغاتی های بیرجند
برای خرید سوغاتی های بیرجند در راهنمای سفر به بیرجند پیشنهاد می دهیم که به بازار سنتی و سرپوشیده بیرجند بروید. بازار طولی و سرپوشیده بیرجند کوچه های تنگ و باریکی داشته و همانند دیگر بازارهای سنتی ایران دارای کاروانسرایی با قدمت ۳۰۰ ساله است. در سراها و کاروانسراهای آن، اقلام و محصولاتی مانند زعفران، گلیم، گیوه، گندم، جو، عدس، لوبیا، کتیرا و انقوزه، نخود، ترنجبین، قارچ، توت خشک، گردو، برگه هلو، زرد آلو و پشم خرید و فروش می شده است. البته بازار قدیمی بیرجند تنها بازار این شهر نیست.
از دیگر بازارهای این شهر می توان از بازار سادسی، بازار سرپوش، بازار ملک و بازار چهکندی ها نام برد. فروشگاه های متعددی نیز در سرتاسر شهر وجود دارند که اجناس مورد نیاز مردم و گردشگران را فراهم می کنند.
•    زعفران
بیرجند تولید کننده ۹۵ درصد از زعفران ایران و حدود ۶۰ درصد جهان است. مغازه های زعفران فروشی در این بازار بسیار معروف هستند و می توانید بهترین زعفران های جهان را از بازارهای این شهر تهیه کنید.
•    گردو
درون بازار مغازه هایی دیده می شوند که تنها برای فروش گردو هستند. مغازه های گردو فروشی در بازار سرپوشیده بیرجند یکی از جاذبه های دیدنی این بازار هستند.
•    نبات و آبنبات و قند
اگر به بازار سنتی بیرجند رفتید، یکی از جاذبه های بی نظیر آن، مغازه های فروش نبات و آبنبات هستند. انواع نبات ها در رنگ ها و طعم های مختلف را می توانید در این مغازه های ببینید. همچنین یکی از جذاب ترین سوغاتی های این شهر که در راهنمای سفر به بیرجند به آن اشاره می کنیم، نوعی قندهای مکعبی و طعم دار هستند که در بسته های بزرگ به فروش می رسند.
•    زرشک بیرجند
 با طعمی خاص که در غذاهای ایرانی کاربرد فراوان دارد، حبه زرشک بیرجند کوچک است رنگ آن که شهره خاص و عام بوده و در لباس ، لوازم آرایش و ... مورد پسند اغلب بانوان می باشد.

بیرجند، با ترکیبی از تاریخ غنی، طبیعت بکر، معماری منحصر‌به‌فرد و غذاهای لذیذ، یکی از مقاصد کمتر شناخته‌شده اما بسیار جذاب در ایران است. این شهر با بافت تاریخی زیبا، مردمان مهمان‌نواز و جاذبه‌های طبیعی شگفت‌انگیز، می‌تواند تجربه‌ای متفاوت و فراموش‌نشدنی را برای هر مسافری رقم بزند.
اگر به دنبال مقصدی آرام، اصیل و پر از دیدنی‌های خاص هستید، بیرجند گزینه‌ای ایده‌آل برای شماست. این شهر فرصت مناسبی را برای کشف ناشناخته‌های ایران فراهم می‌کند و می‌تواند لحظاتی پر از آرامش، ماجراجویی و لذت را برایتان به ارمغان بیاورد. پس چمدان‌هایتان را ببندید و راهی این شهر تماشایی شوید!